قدرت و ظرفیت حافظه
تعداد عواملی که در شکل گیری و شکوفایی و باروری حافظه دخالت دارند، فراوان بوده که با رشد علم بشر، این عوامل بیشتر خواهد شد که ما در این مبحث بطور مختصر به چند عامل مهم اشاره ای خواهیم داشت.
1 ـ علت ژنتیکی و ارثی :
آنچه مسلم است، ظرفیت حافظه و توانایی های فکری والدین، یکی از عوامل مهم در این زمینه می باشد، این امر با توجه به اینکه والدین در پرورش و شکوفایی حافظه فرزندان نیز نقش دارند، علاوه بر زمینه ایجادی، در آینده عامل تقویت و شکوفایی نیز خواهد شد.
2 ـ پرورش حافظه در کودکی و نوجوانی با آموزش و بازیهای مناسب :
تربیت صحیح کودکان، تنها توجه به تغذیه و لباس و پوشاک آنها نیست؛ بلکه آنچه امروز به کودکان خود می آموزیم و آنچه در محاورات و روابط خود استفاده می نماییم، زمینه ساز فکری و شخصیتی آینده آنهاست و حافظه آنان هرچه را امروز به عنوان تاریخ، قصه، فیلم، برخوردهای افراد خانواده و والدین و مربیان و همه مسائل پیرامون، در خود ثبت و ضبط می کند، در آینده آنها را حلاجی و بازخوانی خواهد نمود.
اسباب بازی های فکری، معاشرت و بازی با کودکان همسال و درگیر شدن با تنشها و فعالیتهای کودکانه، حتی دعواها و زمین خوردنهای کودکانه در رشد و شکوفایی فکر و حافظه تأثیر فراوانی دارد.
3 ـ سلامت روحی و روانی :
الف) سلامت روحی :
سلامت روح در گرو افکار و اعمال هنجار است. وجود امراضی چون: حَسَد، بُخل، کِبر، غرور، خودخواهی، حقارت و بسیاری از بیماری های روحی، سبب جُمود در فکر و عقل انسان خواهد شد. چنین افرادی جهت جبران این کمبودها، به دروغ، غیبت، شهوت رانی، قدرت طلبی، جاه طلبی، دزدی و بسیاری از مفاسد اجتماعی و فردی دست خواهند زد و اجازه آزادی و تعالی به فکر و عقل و حافظه خود نخواهند داد و همواره با خود درگیر و گرفتار جهالت و شیطنتهای گوناگون خواهند شد که گاهی حتی با وجود عقل و حافظه قوی، همواره در مسیری از این توانایی ها بهره می برند که جامعه، خود و اطرافیان را دچار مشکل نموده و کسی از این نعمات بالقوه حظی نخواهد برد.
ب) سلامت روانی :
وجود بیماری هایی از قبیل: افسردگی، جنون(اسکیزوفرنی)، سرخوشی(دوقطبی)، بیماریهایی مثل وسواس اجباری(obsessiv compulsive)، زندگی انفرادی بدون ارتباط با دیگران، جامعه ستیزی(antisocial)، نمایشی(histrionic)، بدبین و بی اعتماد(Paranoid)، خودشیفته(Narcissist)، تأثیر بسزایی در سلامت فکر و اندیشه دارد.
4 ـ سلامت بافت عصبی و مغز
اختلال اکسیژن رسانی و خون رسانی به مغز در بیماریهایی چون: گرفتگی عروق مغزی و علت وجود لخته در مسیر عروق(ترومیوز) یا تنگی عروق مغز(ایسکمی) و یا مسمومیت با عواملی مثل: منواکسید کربن(co)، دی اکسید کربن(co2) و یا ذرات معلّق در هوا مانند : سرب و یا وجود بیماریهایی مثل : پارکینسون، تشنج، تومورهای مغزی، بیماریهای قلبی و یا بیماری های متابولیک، همگی سبب آسیب به بافت مغز و اختلال در قدرت و کارایی حافظه دراز مدت یا کوتاه مدت خواهد شد، و گذشتگان چه زیـبـا فـرموده اند:« عقل سالم در بدن سالم است.»!
موضوع بحث آینده : مواد غذایی مؤثر بر حافظه ... منتظر نظرات شما هستیم!
تعریف حافظه1 و انواع آن
تواناییِ به خاطر آوردن آنچه آموخته یا تجربه شده است، یا توانایی فرآیند عمل به خاطر آوردن یا فراخوانی را حافظه می گویند.
حافظه به سه نوع تقسیم می شود:
الف) حافظه نزدیک، مثل: حافظه چند روز قبل (میان مدّت).
ب) حافظه دور، مثل: حوادث گذشته دور (بلند مدت).
ج) حافظه فوری، مثل: رویدادهای چند لحظه قبل (کوتاه مدت).
ناحیه پره فرونتال(Prefrontal) یا پیشین، لبِ پیشانی یا ناحیه آرام(Silentaren)، محل حافظه هوشی و قدرت ابتکار و قضاوت انسان می باشد.
ظرفیت و قدرت حافظه بستگی به عوامل زیادی دارد که پرداختن و توجه کامل به همه آنها، بسیار طولانی و خارج از این مبحث است.
**>> نقش حافظه در زندگی بشر :
حافظه از بزرگترین موهبتهای الهی است که در آیات و روایات، گاه از آن به : فؤاد، تعقل، تدبر، تفکر، تذکر یاد شده است.2 خداوند داشتن تعقل و حافظه را یکی از علل برتری انسان بر دیگر موجودات دانسته، که اگر انسان از آن بدرستی و زیبایی سود برد، میتواند به مدارج عالی انسانی برسد.
1 ـ مخچه 2 ـ لب پس سری 3 ـ لب آهیانه 4 ـ شیار مرکزی رولوندو 5 ـ لب پیشانی 6 ـ شیار طرفی سیلوبوس 7 ـ لب گیجگاهی 8 ـ نخاع
***
حافظه عبارت است از : محلی برای نگهداری گذشته ها و یا توان ثبت و نگهداری رویدادها که در واقع، مانند دستگاه فیلمبرداری است که تمام خاطرات و حوادث را بدون کم و کاست در خود ثبت می نماید.
هوش عبارت است از : توانایی یادگیری و به کار بردن آنچه یاد گرفته شده، در سازگاری با اوضاع و احوال تازه و حل مسائل و مشکلات تازه، هوش نیرویی است که از نتیجه حافظه بدست می آید و کسی می تواند دارای هوش خوبی باشد که، از حافظه خوبی برخوردار باشد.
هرگاه نیاز باشد مسأله ای نه چندان مهم را برای لحظاتی کوتاه به ذهن بسپاریم، از حافظه کوتاه مدت استفاده می کنیم. تمام مطلب ابتدا در حافظه کوتاه مدت ثبت می گردد، سپس به ذهن یا حافظه بلند مدت، که بمنزله بایگانی مغز می باشد، سپرده میشود.
بکارگیری صحیح از حافظه و تقویت آن، نقش مؤثری در سلامت فرد و خانواده دارد. افرادی که حافظه قوی دارند، کمتر جسم خود را به زحمت می اندازند تا مطلبی را یاد بگیرند. در فرصت کوتاهی مطالب فراوانی را فرا می گیرند؛ حتی این حافظه مانع از اختلافات خانوادگی میشود!!! فردی که فراموش کار است، مورد اتهام بی توجهی و پای بند نبودن به اصول زندگی می شود. پدری که از خانه بیرون می رود، سفارشات خانم و یا فرزندان خود را فراموش می کند که این امر موجب ناامن شدن بهداشت روانی خانواده میشود و حتی خود نیز مورد تحقیر قرار می گیرد. همچنین عدم استفاده بهینه از حافظه، در ایجاد یأس و ناامیدی مؤثر است. دانش آموزی که چندین جلسه از عهده امتجان برنیاید، تأثیر بسیار نامطلوبی بر روحیه و روان او می گذارد.
عدم بکارگیری صحیح از حافظه، موجب ضعف حافظه و اُفت تحصیلی میشود که در اصطلاح روان شناسان به این حالت، زنگار حافظه می گویند، که طبق فرمایش امام صادق علیه السلام، بکار نینداختن نیروی حافظه، موجب زنگار حافظه می شود که در آینده به مهمترین عللی که موجب فراموشی و زنگار حافظه می گردد، می پردازیم...انشاءالله
مردان بزرگ تقریباً حافظه ای قوی و پشتکار و تلاش مستمری داشته اند، حافظه خوب در زندگی عادی یکی از عوامل قطعی پیشرفت در زمینه های مختلف است. حافظه خوب از همان آغاز دوره تحصیل، برگ برنده اصلی را تشکیل می دهد. غالباً داوطلبانی موفقند که حافظه قوی دارند. در واقع موفقیت مساوی است با : 1 ـ حافظه قوی. 2 ـ پشتکار زیاد.
آزمایشهای علمی نشان داده که، حافظه موهبتی نیست که تنها به افراد خاصی اعطا شده باشد. هرکس بخواهد می تواند حافظه ای فراتر از حد طبیعی داشته باشد، طبق اعتقاد روانشناسان:«همه دارای حافظه اند، اما معدود اشخاصی طرز بکاربردن و تقویت آن را می دانند.»
ولتر می گوید:
«انسان، بدون حافظه نمی تواند چیزی را اختراع کند و به ترکیب دو اندیشه بپردازد.»
ریوارول می گوید:
«حافظه پیوسته در فرمان قلب است.»
افلاطون می گوید:
«داشتن چیزی، غیر از حافظه نیست.»
ژرژدوهامال می گوید:
«حافظه را تحقیر نکنید، ان را تربیت کنید و به اطاعت وادارید. پس به حافظه خود اعتماد کنید و آن را بکار وادارید که در اینصورت فرصت فعالیت پیدا خواهد کزد. حافظه قابل اصلاح است و اصلاح خواهد شد.»
ادامه دارد ...
پی نوشت ها :
1 ـ Memory
2 ـ سوره مبارکه اسراء، آیه 36 .
:::...*-*حافظه برتر*-*...:::
مـقـدمـه :
مغز انسان بالغ بر 15 تا 100 میلیارد سلول عصبی دارد که این سلولها هر روز میلیونها تحریک عصبی، مثل: بویایی، شنوایی، بینایی، لامسه، چشایی و تحریکات غیر حسی را دریافت و همزمان به اطلاعات هوشمند و جهت دار تبدیل می نمایند.
مغز در راستای بقای زندگی و تعادل فرد در جامعه عمل نموده و رفتارها و واکنشهایی، مثل: گریه، خنده، تلذذ، مهر و محبت، پرخاشگری، تعجب، تحیر، فرار و گریز، مفارقت، قدم زدن، خوردن و آشامیدن، نظافت، دفع، مطالعه، تماشا، حفظ کردن و بسیاری از موارد دیگر را از خود بروز می دهد.
هر فرد در طول حیاتِ خود قادر است هزاران هزار مطلب علمی و کتابهای مختلف را در حافظه دراز مدت و کوتاه مدت و میان مدت خود ثبت و ضبط نماید، و اگر در تمام عمر از همه ظرفیت حافظه خود استفاده کند، از بخش بسیار کوچکی از این توانایی ها بهره گرفته است. نیز هرچه از حافظه بیشتر و بهتر استفاده شود، میزان ابتلا به فراموشی از نوع پیری(آلزایمر) در سن بالا کمتر خواهد شد.
یکی از شگفتی های خلقت این است که، انسانها قادرند از میان تحریکات و اطلاعات بی شمار اطراف، مواردی را که خود می خواهند، انتخاب کنند و به حافظه بسپارند و یا واکنش نشان دهند.
بعنوان مثال: فردی همراه کودک خود به پارک آمده، در یک لحظه صدای انواع پرندگان، شُرشُر آب، خنده و گریه دهها کودک، صدای بادی که لا به لای درختان پیچیده، سوتِ نگهبان پارک، خِش خِش برگهای زیر پای عابرین و دهها صدای دیگر را می شنود، ولی تنها به صدای گریه و خنده فرزند خود توجه دارد و یا فقط به صدای شُرشُر آب توجه می نماید.
به گفته یکی از روان شناسانِ مشهور، یک انسان با تواناییهای متوسط در طول عمر خود فقط از 10 درصد ظرفیت و توان حافظه خود استفاده می نماید و 90 درصد بقیه بدون استفاده می ماند و تقریباً به کار گرفته نمی شود. پس لازم است با استفاده از روشهای گوناگون علمی، به تقویت و استفاده بهینه از این نعمت بزرگ الهی پرداخته شود.
لذا سعی داریم با استفاده از منابع مختلف دانشهای:روانپزشکی،روانشناسی،اعصاب و روان، طب سنتی، آیات و روایات و ادعیه وارده، راههای تقویت و بهره وریِ بهتر از حافظه را با همدیگر مورد بررسی قرار دهیم. انشاءالله
تهیه شده در گروه اینترنتی انتظار یار
