دعا ... علتِ بودن (بخش ششم)
***
2. اگر قضا و قدر معین شده است و هر کسی سرنوشت مشخصی دارد، پس دعا کردن به چه کار می آید؟
ابتدا باید با مفاهیم قضا و قدر آشنا شویم تا نسبت آنها با دعا بهتر درک شود.
هر گاه مقدمات و اسباب یک پدیده همگی آماده شوند و تمام علل برای پیدایش آن محقق شوند آنگاه آن پدیده به مرحله قضا و حتمیّت می رسد .
یعنی قضا غیر قابل بازگشت است، در مقابل قدَر که درمورد مشخصات یک پدیده است و به تحقق یافتن آن پدیده کار ندارد.
ممکن است برخی از تقدیرات برای وقوع یک اتفاق محقق شوند، اما آن اتفاق بخاطر موانع یا مصالحی رخ ندهد، که در این صورت تقدیر تغییر یافته است. به تغییر و تبدیل مقدّرات " بداء " می گویند.
لذا وقتی شخص از درگاه خداوند متعال حاجتی را طلب می کند دو حالت پیش می آید ، یکی اینکه تمامی علل و تقدیرات برای انجام نشدن آن حاجت جمع شده اند که در این صورت آن پدیده هرگز رخ نخواهد داد.
دیگر اینکه تقدیرات و سببها برای روا شدن آن حاجت قطعی و حتمی نشده اند و راه برای تاثیر عوامل دیگر همچنان باز است. در این حالت خداوند درخواست بنده اش را مستجاب خواهد نمود.
اما در جواب این سوال که(سر نوشت هر کسی و هر چیزی مشخص است پس دعا به چه کار می آید؟) باید گفت:
اولاً هیچ کسی نمی تواند ادعا کند که سرنوشت و قضای چیزی را می داند، چون تنها خداست که از رموز و اسرار اشیاء در عالم هستی مطلع است و بر آنان اشراف دارد و اینکه سرنوشت ها در نزد خدا معلوم هستند، نباید بر ما و عملکردمان تاثیری بگذارد، چرا که انسان به حکم عقل، سرنوشت خودش را رقم می زند و در صورتیکه همت کند و عمل نیکو انجام دهد خدا نیز مقدرات نیکو برایش فراهم می نماید تا در نهایت به سعادت ابدی نایل گردد.
اما اگر بنشیند و دست بر دست بگذارد و بگوید که "خدا هر چه بخواهد به سرِ ما می آورد" چه بسا همین نا امیدی و بی همتی مانع استجابت دعایش گردد و شاید یکی از مقدراتی که مانع سعادت او بوده، همین یأس و نومیدی بوده باشد. پس خودش به دست خودش راه استجابتش را بسته است.
پس مهمترین سؤالی که در این جا از او باید پرسیده شود این است که « آیا تو خودت می دانی سرنوشتت چه خواهد شد؟»
حتماً جواب او "منفی" خواهد بود زیرا جز خدا کسی به هدایت و ضلالت بندگانش در آینده آگاه نیست و سعادت و یا شقاوت نهایی را فقط خدا می داند. چه بسیارند کسانی که خود را در گمراهی و در لبه پرتگاهِ سقوط می یابند و به این نتیجه می رسند که دیگر هیچ راهی برای بازگشت و رسیدن به راه حق ندارند، اما خداوند رحمان به یکباره در زندگی او تحولی ایجاد می کند و او را کمک می کند تا راه خود را بازیابد. پس هیچ بهانه ای برای فرار از فعالیت و اعلام نیاز به درگاه خالق نخواهد داشت. در این صورت پروردگار متعال نیز تقدیرات عالی خود را از او دریغ نخواهد کرد. " یعلم ما تکسب کل نفس و ... " خداوند می داند که هر کسی چه کاری می کند.. آیه 42 سوره رعد
یکی از بارزترین و زیباترین جلوه های استجابت دعای بندگان را می توان در ............. ادامه دارد
