تعریف حافظه1 و انواع آن
تواناییِ به خاطر آوردن آنچه آموخته یا تجربه شده است، یا توانایی فرآیند عمل به خاطر آوردن یا فراخوانی را حافظه می گویند.
حافظه به سه نوع تقسیم می شود:
الف) حافظه نزدیک، مثل: حافظه چند روز قبل (میان مدّت).
ب) حافظه دور، مثل: حوادث گذشته دور (بلند مدت).
ج) حافظه فوری، مثل: رویدادهای چند لحظه قبل (کوتاه مدت).
ناحیه پره فرونتال(Prefrontal) یا پیشین، لبِ پیشانی یا ناحیه آرام(Silentaren)، محل حافظه هوشی و قدرت ابتکار و قضاوت انسان می باشد.
ظرفیت و قدرت حافظه بستگی به عوامل زیادی دارد که پرداختن و توجه کامل به همه آنها، بسیار طولانی و خارج از این مبحث است.
**>> نقش حافظه در زندگی بشر :
حافظه از بزرگترین موهبتهای الهی است که در آیات و روایات، گاه از آن به : فؤاد، تعقل، تدبر، تفکر، تذکر یاد شده است.2 خداوند داشتن تعقل و حافظه را یکی از علل برتری انسان بر دیگر موجودات دانسته، که اگر انسان از آن بدرستی و زیبایی سود برد، میتواند به مدارج عالی انسانی برسد.
1 ـ مخچه 2 ـ لب پس سری 3 ـ لب آهیانه 4 ـ شیار مرکزی رولوندو 5 ـ لب پیشانی 6 ـ شیار طرفی سیلوبوس 7 ـ لب گیجگاهی 8 ـ نخاع
***
حافظه عبارت است از : محلی برای نگهداری گذشته ها و یا توان ثبت و نگهداری رویدادها که در واقع، مانند دستگاه فیلمبرداری است که تمام خاطرات و حوادث را بدون کم و کاست در خود ثبت می نماید.
هوش عبارت است از : توانایی یادگیری و به کار بردن آنچه یاد گرفته شده، در سازگاری با اوضاع و احوال تازه و حل مسائل و مشکلات تازه، هوش نیرویی است که از نتیجه حافظه بدست می آید و کسی می تواند دارای هوش خوبی باشد که، از حافظه خوبی برخوردار باشد.
هرگاه نیاز باشد مسأله ای نه چندان مهم را برای لحظاتی کوتاه به ذهن بسپاریم، از حافظه کوتاه مدت استفاده می کنیم. تمام مطلب ابتدا در حافظه کوتاه مدت ثبت می گردد، سپس به ذهن یا حافظه بلند مدت، که بمنزله بایگانی مغز می باشد، سپرده میشود.
بکارگیری صحیح از حافظه و تقویت آن، نقش مؤثری در سلامت فرد و خانواده دارد. افرادی که حافظه قوی دارند، کمتر جسم خود را به زحمت می اندازند تا مطلبی را یاد بگیرند. در فرصت کوتاهی مطالب فراوانی را فرا می گیرند؛ حتی این حافظه مانع از اختلافات خانوادگی میشود!!! فردی که فراموش کار است، مورد اتهام بی توجهی و پای بند نبودن به اصول زندگی می شود. پدری که از خانه بیرون می رود، سفارشات خانم و یا فرزندان خود را فراموش می کند که این امر موجب ناامن شدن بهداشت روانی خانواده میشود و حتی خود نیز مورد تحقیر قرار می گیرد. همچنین عدم استفاده بهینه از حافظه، در ایجاد یأس و ناامیدی مؤثر است. دانش آموزی که چندین جلسه از عهده امتجان برنیاید، تأثیر بسیار نامطلوبی بر روحیه و روان او می گذارد.
عدم بکارگیری صحیح از حافظه، موجب ضعف حافظه و اُفت تحصیلی میشود که در اصطلاح روان شناسان به این حالت، زنگار حافظه می گویند، که طبق فرمایش امام صادق علیه السلام، بکار نینداختن نیروی حافظه، موجب زنگار حافظه می شود که در آینده به مهمترین عللی که موجب فراموشی و زنگار حافظه می گردد، می پردازیم...انشاءالله
مردان بزرگ تقریباً حافظه ای قوی و پشتکار و تلاش مستمری داشته اند، حافظه خوب در زندگی عادی یکی از عوامل قطعی پیشرفت در زمینه های مختلف است. حافظه خوب از همان آغاز دوره تحصیل، برگ برنده اصلی را تشکیل می دهد. غالباً داوطلبانی موفقند که حافظه قوی دارند. در واقع موفقیت مساوی است با : 1 ـ حافظه قوی. 2 ـ پشتکار زیاد.
آزمایشهای علمی نشان داده که، حافظه موهبتی نیست که تنها به افراد خاصی اعطا شده باشد. هرکس بخواهد می تواند حافظه ای فراتر از حد طبیعی داشته باشد، طبق اعتقاد روانشناسان:«همه دارای حافظه اند، اما معدود اشخاصی طرز بکاربردن و تقویت آن را می دانند.»
ولتر می گوید:
«انسان، بدون حافظه نمی تواند چیزی را اختراع کند و به ترکیب دو اندیشه بپردازد.»
ریوارول می گوید:
«حافظه پیوسته در فرمان قلب است.»
افلاطون می گوید:
«داشتن چیزی، غیر از حافظه نیست.»
ژرژدوهامال می گوید:
«حافظه را تحقیر نکنید، ان را تربیت کنید و به اطاعت وادارید. پس به حافظه خود اعتماد کنید و آن را بکار وادارید که در اینصورت فرصت فعالیت پیدا خواهد کزد. حافظه قابل اصلاح است و اصلاح خواهد شد.»
ادامه دارد ...
پی نوشت ها :
1 ـ Memory
2 ـ سوره مبارکه اسراء، آیه 36 .
